Bu Karmaşaya Kim Son Verecek!

İşe girişte alınması gereken sağlık raporları hakkında 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girmesi nedeniyle bir karmaşa hakim olmuştur. Şöyle ki 4857 sayılı İş Kanunu işe girişte sağlık raporunu ağır ve tehlikeli işler açısından zorunlu kılmıştır. Az tehlikeli işyerleri için bir düzenleme öngörmemiştir. Buna göre kanun

Ağır ve tehlikeli işlerde rapor

MADDE 86. - Ağır ve tehlikeli işlerde çalışacak işçilerin işe girişinde veya işin devamı süresince en az yılda bir, bedence bu işlere elverişli ve dayanıklı oldukları işyeri hekimi, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırası ile en yakın Sosyal Sigortalar  Kurumu,  sağlık ocağı, hükümet veya belediye hekimleri tarafından verilmiş muayene raporları olmadıkça, bu gibilerin işe alınmaları veya işte çalıştırılmaları yasaktır. Sosyal Sigortalar Kurumu işe ilk giriş muayenesini yapmaktan kaçınamaz” şeklinde bir düzenleme yapmıştır.

Ancak 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 15. maddesi ile konuyu bütün işyerlerini kapsama alarak her tehlike türünden işe girişte sağlık raporu zorunlu hale getirilmiştir. Kanuna göre

Sağlık gözetimi

MADDE 15- (I) İşveren;

a) Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

b) Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:

1) İşe girişlerinde.

2) İş değişikliğinde.

3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.

4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

(II) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.

(III) Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır

Ancak kanun işyerlerini de kapsama almak bakımından derecelendirmiştir. 50 işçiden fazla çalışanı olan işyerleri açısından kanun 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. 50’den az işçi çalıştıranlar açısından ise kapsam 1 Temmuz 2013 ve 1 Temmuz 2014 tarihlerinde kapsama alınacaktır.

Bu işyerleri kapsama alınsa bile sağlık raporu alımı karmaşası sona ermeyecektir. Çünkü işe girecek işçi açısından alınacak rapor OSGB’den alınacağı için OSGB doktorlarının bu işe yetişmesi olanaksız olacaktır. İşyeri hekimlerinin özellikle 10’dan aşağı işçi çalıştıran işyerlerine ayıracakları zaman çok kısıtlı olacaktır. İşçinin bu raporu almak için OSGB’nin bulunduğu merkeze gitmesi ayrı bir dert hekimin işyerine gelmesi ayrı bir dert olacaktır. 

Bu hüküm ancak çok işçi çalıştıran işyerleri için zorunlu olmalı, özellikle 10 işçiden az işçi çalıştıran ve OSGB ile çalışmak zorunda olan işyerleri açısından zorunlu olmaktan çıkarılmalıdır. Gerçi Kanunun 15/III bendi açıkça işyeri sağlık ve güvenlik biriminden veya hizmet alınan OSGB’den alınmasını belirtiyor ama daha açık ifadelerle bir düzenleme yapılması gerekmektedir.

Yapılacak tek cümlelik bir düzenleme bu konudaki karmaşayı giderebilir. İşyerinde sağlık ve güvenlik birimi(İSGB) kurma zorunluluğu bulunmayan veya henüz ortak sağlık ve güvenlik birimin(OSGB)’den hizmet alma yükümlülüğü başlamayan küçük işyerleri için bu zorunluluk kamu sağlık hizmeti sunucuları tarafından yerine getirilebilir. 10’dan az çalışanı olan işyerleri her halükarda bu raporları kamu sağlık sunucularında alabilmelidir.